Gaslighting, wat is dat?

Gaslighting is een subtiele en onbewuste vorm van emotionele manipulatie. De gaslighter gaat de zaken verdraaien en de gaslightee als schuldige laten voelen. Waardoor deze gaat twijfelen aan hun eigen herinneringen,  gedachten en waarnemingen. Dit fenomeen werd voor het eerst gebruikt in de psychologie in de jaren 60. 
De term is gebaseerd op de film Gaslight uit 1944, waarin een man zijn vrouw ervan probeert te overtuigen dat ze gek wordt. 

Ik werd er vroeger ook mee geconfronteerd, zelfs bij verschillende partners.  En het ergste was dat ik het helemaal niet door had als het gebeurde. Ik dacht echt dat ik gek werd en dat het echt aan mij lag. Had ik het nu verkeerd voor? Had ik het mij ingebeeld? Hij kon zo op mij inpraten tot ik geloofde dat het allemaal mijn schuld was. Meestal was het geheel onbewust. Maar keer op keer bij een discussie weerlegde hij mijn realiteit en gevoelens. hij was zo overtuigd van zijn eigen waarheid en probeerde die steeds aan mij op te dringen. 

Iedere keer dat mijn partner boos op me werd, er iets gebeurde waarmee ik het niet eens was of wanneer ik een probleem wou bespreken, kreeg ik zware tegenspraak. Mijn partner beweerde vaak dat ik overdreven reageerde en ik me druk maakte om niets. Met deze reacties ging ik twijfelen aan mezelf en werden mijn gevoelens gebagatelliseerd.  Mijn eerste langdurige relatie was met veel geroep en fysiek geweld. Eens bij een banale ruzie gooide hij vlak naast mijn hoofd een bord stuk. Iedere vrouw zou compleet in shock zijn, maar op de een of andere manier slaagde hij erin om zichzelf in de slachtofferrol te duwen en mij sorry te doen zeggen. Ik heb heel lang gezwegen, omwille ik dacht dat het mijn schuld was. Tot ik naar een psycholoog ging en het voor me duidelijk werd. Ik was helemaal niet gek.
Mijn partner maakte me gek. 

" Ik dacht echt dat ik gek werd en dat het echt aan mij lag."

Vooorbeelden

  1. Waarom doe je altijd zo dramatisch?
  2. Doe niet zo paranoïde.
  3. Je overdrijft.
  4. Maak je niet zo druk.
  5. Nu doe je wéér hysterisch.
  6. Je bent ook altijd zo gevoelig.
  7. Je wil alleen maar ruzie maken.
  8. Je neemt alles ook veel te serieus.
  9. Waarom word je zo snel emotioneel?
  10. Geloof me, het is je eigen onzekerheid.
  11. Ik kan niet met je praten als je zo doet.
  12. Je had moeten weten dat ik zo zou reageren.
  13. Je weet dat dat komt omdat je zo onzeker bent.
  14. Vind je niet dat je nu wat te ver gaat?
  15. Je kunt ook helemaal niet tegen een grapje.
  16. Je bent de enige met wie ik deze problemen heb.
  17. Hoor je jezelf wel?
  18. Dit is waarom niemand graag met je omgaat.
  19. Je moet ook altijd gelijk krijgen, je weet het altijd beter.
  20. Je blaast alles altijd op.
  21. Hoe jij reageert is altijd buiten proportie.
  22. Doe eens niet zo jaloers

Waarom doen ze het?

Ik las in een artikel het volgende: “Bij zulke 'daders' is het gevoel van eigenwaarde zo ernstig ondermijnd dat ze compensatiestrategieën moeten opbouwen om enerzijds hun minderwaardigheid niet te voelen en anderzijds hun superioriteit te blijven voelen. Een van de manieren om dat te doen, is door jezelf belangrijk te maken. Dat kan bijvoorbeeld met speciale kleding, tattoos, een imposant huis of een sportwagen, maar ook door over te komen als iemand die alles beter weet en slimmer is. En dat doe je door anderen te krenken en in een onderdanige positie te duwen.”

Wat kan je zelf doen?

Door herhaaldelijk je gevoelens opzij te schuiven, plant de gaslighter het zaadje. Na verloop van tijd heb je het gevoel dat jij het probleem bent en daardoor verlies je het vertrouwen om op te komen voor jezelf en je behoeften. 
Ik ben iemand die mezelf snel wegcijfert voor anderen en heel empathisch kan zijn.
Een makkelijk slachtoffer dus om heel onzeker te maken. 
Het is erg belangrijk om niet het tegendeel te gaan bewijzen, maar gewoon zeggen dat dat hun mening is, maar dat je deze niet deelt. Ga zeker en vast niet in discussie, want dan wordt het toch een welles nietes spelletje. Wat je ook kan doen is aangeven dat het je een bepaald gevoel geeft.
Kortom, geef aan wat kan en niet. Stel je grenzen.

Onderstaand een opsomming:

  1. beseffen dat jij niet verantwoordelijk bent voor iemand anders gedrag
  2. praat er met iemand over die je vertrouwt, maak er geen geheim van
  3. hou een dagboek bij, schrijf op wat er feitelijk gebeurt zodat je niet in de gaslighter zijn realiteit getrokken wordt
  4. ga niet in discussie, dit zul je niet winnen
  5. neem afstand en creëer veiligheid voor jezelf
  6. luister naar je gevoel en intuïtie
  7. werk aan je schaamte, zorg dat je niets te verbergen hebt of ergens mee gemanipuleerd kunt worden
  8. wees eerlijk, naar jezelf en naar anderen
  9. leer jezelf beter kennen

"Op de een of andere manier slaagde hij erin om zichzelf in de slachtofferrol te duwen en mij sorry te doen zeggen."

Ga je eigen schaamte voorbij.

Toen het voor mij glashelder werd dat het niet aan mij lag, nam eindelijk mijn zelfvertrouwen toe.
Ik kreeg in de periode erna wel minder vertrouwen in de mensen.
Maar met behulp van een psycholoog kon ik erover praten zonder schaamte en aan een minder gebukte ik werken. Het was een heel bevrijdend gevoel.

Praten helpt, vraag hulp.

Het is niet gemakkelijk om toe te geven dat het niet goed met je gaat. Maar het voelt minder zwaar als je even met iemand kan praten. Of het nu met een vriend(in) is of met iemand professioneel.
Doe wat voor jou comfortabel aanvoelt. 
Je kan ook terecht in België op het gratis nummer van Tele-Onthaal (106). Dat is een telefonische/chat hulpdienst waar deskundige vrijwilligers je bijstaan als je het even moeilijk hebt. (24/24)
Voor mij voelt praten met iemand deskundig nog steeds op de dag van vandaag heel verlossend.

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.